İstanbul Sözleşmesi kadına yönelik şiddet ve ev içi şiddetle mücadele ve bunları önleme konusunda sivil toplum örgütlerinin katılımını pek çok kez önemle vurgular.
Sözleşmede Sivil Toplum Örgütlerinin Rolü
1. Sözleşme’nin uygulanmasına yönelik olarak
Sözleşme, taraf devletlerin kadına yönelik şiddet konusunda çalışan sivil toplum örgütlerini tanımasını, teşvik etmesini ve en önemlisi çalışmalarını desteklemesini ısrarla tavsiye ediyor. Ayrıca sözleşme, “sivil toplum kuruluşları ve sivil toplum tarafından yürütülenler de dahil olmak üzere, işbu Sözleşme kapsamında yer alan her türlü şiddeti önleme ve bununla mücadeleye ilişkin bütüncül politikaların, tedbirlerin ve programların uygun biçimde uygulanması için yeterli mali ve beşeri kaynağı tahsis eder” diyerek Türkiye’de sivil toplum alanında yaşanan en büyük sorunlardan biri olan mali ve beşeri kaynak eksiklikleri için devlete sorumluluk yüklüyor. Sözleşmenin sivil toplum örgütlerinin bu mücadelede önemini ele aldığı diğer konular ise farkındalık arttırma, mağdurların korunması ve desteklenmesi, soruşturmalar ve dava sürecinde mağdurların isteği doğrultusunda desteklenmesi ve onlara yardımcı olunması. Sivil toplum örgütlerinin sözleşmenin çekincesiz olarak onaylanması, iç hukuka aktarılması, gerekli düzenlemelerin yapılması ve etkin bir şekilde ulusal ve yerel düzeyde hayata geçirilmesi için yapacakları savunuculuk çalışmaları da sözleşmenin etkin işleyişi için büyük önem taşıyor.
2. Ülkelerin sözleşme kapsamında denetlenmesine yönelik olarak
Sivil toplum örgütleri, taraf devletlerin sözleşmeyi uygulamalarının denetlenmesi sürecinde de önemli bir rol oynuyor. Denetleme döngüsü içerisinde sivil toplum örgütlerinin taraf devletin resmi raporuna ek olarak GREVIO’ya gölge raporlar sunma olanağı bulunuyor. Ayrıca GREVIO, 2016 yılında, ülke gözden geçirmeleri süreci başladığından beri ülke ziyaretleri kapsamında gittiği ülkelerdeki sivil toplum dahil farklı paydaşlarla buluşuyor. Taraf devletin uygulamalarını gözden geçirirken GREVIO, denetleme döngüsü sonunda taraf devlet için yazılan değerlendirme raporunu, sivil toplumdan gelen yazılı ve sözlü bilgileri de göz önüne alarak hazırlıyor.
Denetleme döngüsü sonrasında GREVIO’nun değerlendirme raporunun kamuoyu tarafından bilinmesinin sağlanması, önerilerin yerine getirilip getirilmediğinin izlenmesi ve ilgili konularda savunuculuk faaliyetlerinin yürütülmesi sivil toplum örgütlerinin denetleme sürecine katılımının önemli bir parçasını oluşturuyor.